Ертіс маңы артезиан алабы

From Wikipedia, the free Kazakh encyclopedia
Jump to navigation Jump to search
Ертіс өзені

Ертіс маңы артезиан алабы (Приертысский артезианский бассейн) — Ертіс өзенінің оң және сол жағалауында, ауданы 30 мың км2-ден астам.

19541955 жылдан барлануда. Бұл алап кайнозой мен мезозой жыныстарында су өткізбейтін қабаттар, сулы горизонттар түзе, бірінің үстінде бірі бірнеше қабат болып орналасқан. Бұлардың ішінде қалындығы 300- 400 м кварц, кварц-глауконит құмы болатын бор ярусының сулы горизонтының су қоры көп әрі оның келешегі зор. Бұл алапқа тұщы су Семей төңірегіндегі құмды алаңдар мен Құлынды даласында өсетін қарағайлы ормандар шоғыры орналасқан өңір арқылы сіңеді. Судың минералдылығы — алаптың оңтүстік- шығысында 0,2-0,3 г/л, химиялық құрамы гидрокарбонатты-кальцийлі. Кейбір үңғымадан секундына 30—40 л, ал басым көпшілігінен 3—10 л аралығында су шығады. Бор горизонтының артезиан суы ірі көсіпорындары, ауыл шаруашылығы мұқтажын өтеуге, егістік суаруға пайдаланылады. Мысалы, кезінде одақ және республика көлемінде алғаш Павлодар облысы, ҚР 30 жылдығы атындағы ұжымшарда терендігі 560—1100 м, секундына 20—100 л су шығаратын 40 ұңғыма бұрғыланып, кең алымды жауындатқыштар көмегімен, 5500 га егістік суарылған.[1]

Дереккөздер[edit | edit source]

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, Мектеп, 2002.